De functie van probleemgedrag

Kinderen gedragen zich niet zomaar op een bepaalde manier.
Daar hebben ze een goede reden voor.
(Of wij dat nu leuk vinden of niet!)

Het gedrag dat zij laten zien (en dat wij vaak als probleemgedrag bestempelen) heeft twee functies.
1. Het is een beschermingsmechanisme. Het beschermt om iets anders niet te hoeven voelen (bijvoorbeeld een naar gevoel, zoals machteloosheid, angst of verdriet).
2. Het is een is vaak een manier om te laten zien dat er iets aan de hand is

Laten we eens dieper ingaan op deze tweede functie: gedrag als signaal dat er iets aan de hand is.

Bloed!

Stel je voor je kind komt bij je met een heftig bloedend been.
Wat wil dat bloedende been jou vertellen?

Waarschijnlijk dat je kind ergens een wond heeft.
Grote kans dat de wond zich op zijn been bevindt.

Je kunt je dan richten op het wegvegen van het bloed.
Maar dat is niet zo zinvol.
Zolang de wond open is, zal het bloed eruit blijven stromen.

Het wegkrijgen van het bloed zou dus in eerste instantie niet je grootste moeten zorg zijn.
Je eerste zorg zou moeten zijn: het dicht krijgen van de wond.
Het ligt aan de ernst van de wond en hoe lang de wond open is geweest hoe groot dat karwei is.
(Kleine wonden helen vaak vanzelf. Grote wonden hebben meer verzorging nodig.)
Als de wond dicht is, stopt het bloeden vanzelf.
Pas daarna is het zinvol om je bezig te houden met het wegvegen van het bloed.

De enige reden dat je tussentijds het bloed wegveegt, is om erachter te komen waar de wond zich bevindt.
In dat geval heeft het wegvegen van het bloed wél een doel: het helpt je om de wond te vinden.

Hoe zit het dan met dat probleemgedrag?

Op eenzelfde manier werkt het ook met ‘het lastige gedrag’ van kinderen.
Met hun driftaanvallen, boze buien, huilbuien, plasbroeken, paniekaanvallen, faalangst, perfectionisme, tics, en alle andere dingen waar jij je aan kunt ergeren.

Probleemgedrag kun je zien als alarmsignaal.
Net zoals het druppelende bloed je vertelt dat er ergens een wond is, is probleemgedrag een aanwijzing dat er iets aan de hand is.
Er bevindt zich ergens ‘een emotionele wond’.

Het heeft geen zin om het gedrag weg te willen ‘vegen’, zolang de wond open is.
Er zal steeds nieuw gedrag voor in de plaats komen.
Het is dus zinloos om je alleen te richten op het wegkrijgen van het gedrag.

De enige reden om het gedrag even weg te willen vegen is omdat het je bemoeilijkt om de wond te vinden.
Als het gedrag te heftig is en ervoor zorgt dat je de rest (de wond) niet meer kan zien. Stop het dan. “Veeg het weg”.
Haal vervolgens je aandacht er van af om weer op zoek te gaan naar de wond die achter het gedrag verborgen ligt.

lastig

Natuurlijk is het ontzettend lastig om verder te kijken dan het gedrag van je kind.
Je hebt er last van.
Je wilt het niet toestaan.
Je wilt het liefst dat het zo snel mogelijk stopt.

Maar helaas, net zoals de wond niet dicht als je het bloed alleen wegveegt, zo zal het gedrag niet stoppen als jij je alleen maar op het gedrag richt.

Ga op zoek naar het antwoord op de vraag:
Wat wil mijn kind me vertellen met zijn gedrag?
wat is het echte probleem waar aandacht voor nodig is?
Wat is ‘de wond?’
Kan het zijn dat mijn kind in plaats van lastig eigenlijk verdrietig is, of eenzaam.
Voelt hij zich misschien niet genoeg gezien, gehoord, of begrepen?
Zit hij niet lekker in zijn vel? Voelt hij spanning?

Dát is de eigenlijke wond die gedicht moet worden.
En dat dicht je niet met straffen of harde woorden.
Die wond dicht je met liefdevolle aandacht.
Met geduld, met duidelijkheid.
En natuurlijk met grenzen, duidelijke grenzen.
Maar zonder scherpe randen die de wond openhouden.

Want…

Als de emotionele wond eenmaal gedicht is, is het een stuk makkelijker om het bloed weg te krijgen.

3 reacties

  1. Natuurlijk wil je graag het bloeden stoppen. Wel lastig, zie mijn vraag:
    In mijn klas zit een leerling die bij boosheid zijn negatieve gevoelens van enkele jaren geleden erbij haalt alsof dat pas is gebeurd. Nu we dit onderkennen, willen we hier iets aan doen. Hoe kunnen wij hem helpen bij het verwerken van zijn gevoelens?

    Met een hartelijke groet,

    Juf Helma

  2. Ik neem even de ruimte om te reageren. Ik heb zelf pdd en een zoon met V Asperger. Eigenlijk is autisme begrijpen niet zo ingewikkeld. Autisme werkt als het oude windows 98. Je tikt een mapje aan en er worden mappen geopend die er achter liggen . De link is niet het verleden, maar het andere mapje wat geraakt wordt. De kunst is het mapje weer helpen dicht te doen. Het benoemen en weer terug helpen gaan naar het mapje wat nu als laatste weer dicht moet. En het verdwijnt nooit echt, het gebeurt gewoon. Als een rij domino stenen. Ik heb zelf soms gewoon tijd nodig om de mappen te sluiten. Probleem Gedrag? Het is een tekortkoming van de ander vind ik om niet te willen accepteren dat het bij sommige mensen “anders” werkt. Een beetje verdiepen in autisme; hetis een mooie uitdaging en zeer interessant want ieder heeft het in zich.

Laat een antwoord achter aan Juf Helma Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *