We zaten samen in de tram. Nagenietend van een leuk avondje op school.
Hij was negen jaar en hij straalde. Zijn glimlach vulde zijn hele gezicht. In zijn ogen kon je de diamantjes van zijn ziel zien fonkelen.
Een zeldzaam moment, waar we beiden van besloten te genieten.
Zijn dagelijks leven was gevuld met grote problemen en conflicten. Hij droeg een loodzwaar verleden met zich mee. Het heden maakte het hem ook niet gemakkelijk. Het lot was hem niet gunstig gezind.
We maakte ons zorgen om hem. Om zijn gedrag. Om zijn toekomst. Om zijn toekomstige gedrag.
Maar welke verantwoordelijkheid konden we daarvoor bij hem leggen. Wat konden we deze jongen, die elke dag de rekening van zijn verleden moest betalen, kwalijk nemen?
Hij worstelde zich door het leven met een strak gezicht en lege ogen.
Maar die avond was anders.
Die avond in de tram mocht ik een kijkje nemen in zijn ziel.
Zijn gezicht glom. Zijn ogen keken me lachend aan. Hij vertelde mij over zijn toekomstplannen.
“Ik wil advocaat worden”, zei hij vol trots. “Ik wil mensen helpen. Ik weet alleen niet of dat kan”, vervolgde hij, terwijl zijn gezicht even betrok. “Het lukt me niet zo goed om uit de problemen te blijven.”
“Ik geloof dat jij dat kan” antwoordde ik. “Jij hebt alles in je om een geweldige advocaat te worden. Als jij advocaat bent en ik heb hulp nodig, zou ik je meteen inhuren.”
“Dank u wel”, antwoordde hij met een verlegen glimlach.
De jaren verstreken. Het gesprek raakte op de achtergrond, maar verdween niet uit mijn hart. Ik dacht vaak aan hem. Aan zijn toekomstplannen. Aan die twinkelende ogen van toen.
Het was niet lang geleden dat ik mijn nieuwsgierigheid niet meer kon bedwingen.
Ik typte zijn naam in in de zoekmachine, hopend dat ik niet zou zien waar mijn hoofd bang voor was.
Zijn naam dook veelvuldig op.
Hij had een hoop mensen pijn gedaan en bedrogen. Hij werd beschreven als een een gewetenloze oplichter die verantwoordelijk gehouden moest worden voor zijn daden.
Snel klikte ik de sites weg, tot alleen zijn foto me aan bleef staren.
De foto van de jongen met zijn lege blik.
En toen doemde het op.
Het dilemma dat mij niet meer los heeft gelaten.
Waar is het omslagpunt?
Waar is het punt dat een kind verandert van iemand die de rekening betaalt van zijn verleden tot iemand die volledig verantwoordelijk wordt gehouden voor het leed dat hij aangericht heeft?
Op welk punt in een leven verandert “een jongen getekend door het leven” in “een crimineel verantwoordelijk voor zijn daden”
Wat in de situatie (behalve de jaren) is veranderd dat de verantwoordelijkheid verschoven is van “de situatie” naar “hem”?
Ik weet het niet. Ik kom er niet uit. Ik zal het antwoord vrees ik nooit weten.
En toch geloof ik nog steeds in de advocaat in hem.
Zolang hij daar zelf niet in gelooft, zal ik dat voor hem blijven doen.